.webp){kind=icon}
Godinama se raspravlja o tome kako je Muzej Nikole Tesle u Krunskoj ulici na Vračaru premali, a posle nekoliko predloga Vlade koji su propali, sada je predloženo još jedno rešenje. Najpoznatiji srpski naučnik mogao bi da dobije znatno veći prostor gde će posetioci moći da vide više njegovih ličnih predmeta koji su zasad bili skriveni od očiju javnosti, ali i da nauče više o životu velikog naučnika.
Ministarka kulture Maja Gojković rekla je nedavno za NIN da je Vlada Srbije donela odluku da novi prostor Muzeja Nikole Tesle bude na jednom od poteza Beograda na vodi, ka Sajmu. Kasnije je ministar finansija Siniša Mali potvrdio da će to biti nekadašnja fabrika hartije Milana Vape u Bulevaru vojvode Mišića 10, između mosta Gazela i Beogradskog sajma, poznata i kao Jugošped.
Kada naš veliki pronalazač, najpoznatiji po svom doprinosu u projektovanju modernog sistema napajanja naizmeničnom strujom, dobije veći prostor, moći ćemo da vidimo mnogo predmeta koji se sada nalaze u depoima prostora u Krunskoj ulici.
Opširnije
Šta nudi muzej Tošeta Proeskog, jedan od najpopularnijih u regionu
Muzej prerano preminulog makedonskog pevača Tošeta Proeskog jedan je od najposećenijih u regionu.
01.04.2024
Direktor Prirodnjačkog muzeja otkriva sve o novoj zgradi na Ušću
Muzeju je određena lokacija između Brankovog mosta i Muzeja savremene umetnosti, kaže direktor Slavko Spasić.
09.08.2023
Titovi oldtajmeri i vredna zbirka automobila našli novi dom u Beogradu
Zbirka je iseljena iz Ulice Majke Jevrosime, a nova lokacija za oldtajmere postaće Muzej nauke i tehnike na Dorćolu.
09.02.2024
"Kada država bude donela konačnu odluku o novoj zgradi Muzeja Nikole Tesle i kada ona bude prilagođena potrebama muzeja, mi se nadamo da ćemo moći da prikažemo pre svega veći broj Teslinih originalnih ličnih predmeta, ali takođe da obogatimo postavku neki multimedijalnim i drugim sadržajima gde ćemo moći da prikažemo više informacija o Nikoli Tesli. Naravno, ne može se prikazati posetiocima 160 hiljada dokumenata, niti je to potrebno, ali je i te kako potrebno da prikažemo što veći broj informacija koje ova dokumenta nose i nadamo se da ćemo u novom prostoru biti u mogućnosti da to uradimo", rekla je za Bloomberg Adriju Ivana Zorić, viši kustos tog muzeja. Dodaje da je važno da se Teslina zaostavština koja trenutno nije izložena, a koja se čuva u depoima, bude i dalje čuvana u adekvatnim mikroklimatskim uslovima koje preporučuje struka.
Muzej Nikole Tesle tokom prošle godine posetilo je oko 170 hiljada posetilaca, kaže Zorić, što je rekord. S obzirom na to da je taj muzej otvoren svakog dana u nedelji, to bi značilo da u proseku muzej dnevno poseti 465 posetilaca, ili oko pedesetak posetilaca po grupi koja u Muzeju provede oko 45 minuta.
Muzej privlači i pojedine poznate ličnosti koje posete Beograd, poput glumaca Edwarda Nortona i Kate Hudson, s obzirom na to da je Tesla jedan od najpoznatijih (ako ne i najpoznatiji) Srbin.
"Ovo je rekordna poseta tokom jedne godine - ona je ponovo narasla posle pauze koju smo imali tokom pandemije izazvane korona virusom. Sada broj posetilaca ponovo raste. Često se formiraju i redovi ispred zgrade pošto je ona relativno mala za ove potrebe", dodaje Zorić. Kaže da najveći broj posetilaca dolazi tokom leta, ali takođe i tokom sezone ekskurzija, u aprilu, maju, i na jesen.
Istorija muzeja
Posle smrti Nikole Tesle 1943. godine, staranje o njegovoj imovini je, prema odluci američkih vlasti iz 1943. godine, pripalo Savi Kosanoviću, sinu Tesline najmlađe sestre Marice.
"Muzej Nikole Tesle osnovan je 1952. godine, kada je u našu zemlju preneta Teslina zaostavština iz Sjedinjenih Američkih Država. Ona je stigla najpre brodom u Rijeku, zatim transportovana na beogradski Elektrotehnički fakultet, a onda je odlučeno da takozvana Genčićeva vila postane budući muzej Nikole Tesle. Dakle, ovo je bila privatna vila koja je pripadala Đorđu Genčiću. Arhitekta je čuveni Dragiša Brašovan, veoma lepa zgrada, ali napravljena kao porodična vila, malih dimenzija, pogotovo u današnje vreme kada je broj posetilaca muzeja velik", dodaje Zorić.
Ipak, tek godinu 1957. možemo smatrati početnom godinom muzeološke delatnosti Muzeja Nikole Tesle jer je tek tad, urnom koja je doneta u muzej, bila upotpunjena stalna postavka, navodi se na sajtu Muzeja. Muzej, smešten na Vračaru, jedini je muzej koji čuva originalnu i ličnu zaostavštinu Nikole Tesle.
"Zaostavštinu Nikole Tesle čine tri velike grupe. Prva je Teslina arhiva koju čini 160 hiljada dokumenata, zatim je tu Teslina lična biblioteka koju čine knjige, časopisi, isečci iz štampe, kao i zbirka Teslinih ličnih, tehničkih, memoralnih i umetničkih predmeta. To se sve čuva u depoima muzeja, a jedan deo Tesline zaostavštine prikazan je posetiocima", objašnjava Zorić.
Arhiva
Teslina lična arhiva sadrži 163.911 signatura dokumenata, rukopisa, naučnih beležaka, proračuna, šema, crteža i pisama.
Pored beleški, pisama i vizitkarti, tu su i krštenica, pasoš i američko državljanstvo. Sačuvana je prepiska sa čak 9.682 ličnosti i 1.009 kompanija. Inače, Tesla se dopisivao se sa mnogobrojnim poznatim ljudima iz sveta nauke, kulture, umetnosti i sporta iz svih krajeva sveta, ali i sa potpuno anonimnim licima, navodi se na veb-sajtu muzeja.
Muzej Nikole Tesle
Ima i finansijskih dokumenata, poput predloga sporazuma između J.P. Morgana i Nikole Tesle kao predstavnika Kompanije Nikola Tesla o transferu akcija iz marta 1906. i nacrta osnivačkog dokumenta za Tesla electric and manufacturing company izdavanjem akcija iste kompanije.
Tu su i fotografije izuma, Tesle i njegovih prijatelja i rođaka. Inače postoji samo jedan jedini portret Tesle - "Plavi portret". On nije imao običaj da sedi i pozira umetnicima, ali ga je prijateljica princeza Vilma Ljvov-Parlagi, mađarska aristokratkinja, nekako naterala. Tesli se nije dopalo osvetljenje u princezinom ateljeu, napravio sopstveni svetlosni aranžman i odlučio da pozira pod svetlošću jakih svetiljki, filtriranoj kroz plavo staklo.
Inače, što se fotografija tiče, većinu Teslinih portreta iz različitih životnih perioda fotografisao je njujorški foto-studio Saroni, čuven po fotografisanju portreta poznatih ličnosti, poput Oscara Wildea.
Zbirke
Zbirka je posebno interesantna jer sadrži lične predmete velikog naučnika, iako nije cela izložena u muzeju. Ukupno se radi o devet zbirki i preko 1.200 predmeta.
U kolekciji su sačuvani originalni tehnički predmeti iz oblasti mašinstva i elektrotehnike, njegovi lični i odevni predmeti, medalje i ordenje, kao i predmeti likovne i primenjene umetnosti.
Odevni predmeti koji su sačuvani su kompleti odela, košulje, košulje za spavanje, kravate, kragne i okovratnici, veš, šeširi, rukavice, čarape, obuća, modni detalji, kao i torbe, štapovi i cvikeri. "Naši posetioci vole da vide ove predmete da osete neki direktan kontakt s osobom koju je muzej posvećen", kaže Zorić.
Izuzetan kvalitet izrade predmeta i činjenica da su ih izrađivali čuveni proizvođači, najčešće ručno i po meri, govori u prilog utisku da se Tesla veoma brižljivo odnosio prema odevanju, što se može videti i na fotografijama koje su sačuvane, navode u Muzeju. Teslina odela sastojala su se od kaputa (sakoa), prsluka i pantalona. Najveći broj odela šila je radionica James W Bell Sons and Co, a posebno je interesantno da su na odelima sačuvane originalne etikete na kojima je ispisan datum izrade odela, kao i ime poručioca – Tesla.
Muzej Nikole Tesle
Sačuvano je čak 75 Teslinih kravata različitih boja i dezena i 51 par rukavica. Tesla je koristio i cvikere, a sačuvani su i jedni cvikeri za sunce. Prilikom fotografisanja, Tesla nikada nije nosio šešire. Uprkos činjenici da nije sačuvana nijedna fotografija čuvenog naučnika na kojoj nosi šešir, na osnovu sačuvanih ličnih predmeta, možemo da zaključimo da ih je rado nosio. U zavisnosti od prilike, to su bili cilindri, polucilindri i žirado šeširi, dodaju iz muzeja.
Sem odevnih predmeta, posetioci muzeja mogu da vide razne modele Teslinih izuma i da se upoznaju sa njegovim naučnim radom i da i sami učestvuju u izvođenju nekih eksperimenata. Inače, najznačajniji Teslini pronalasci su polifazni sistem, obrtno magnetno polje, asinhroni motor, sinhroni motor i Teslin transformator. U zbirki mašinstva čuva se prototip Tesline pumpe i pet brzinomera, a Zbirka predmeta iz oblasti elektrotehnike odsečak kabla sa Nijagare i eliminator statičkog elektriciteta.
Posetioci mogu da vide i kratki dokumentarni film o životu jedinog Srbina po kome je nazvana međunarodna jedinica mere.
Muzej Nikole Tesle
"Muzej Nikole Tesle je od svojih početaka, od 1955. godine, kada je otvoren za javnost, imao i interaktivnu izložbenu postavku. Ona je do današnjih dana ostala takva i to je ono što je čini posebno interesantnom za sve naše posetioce svih uzrasta", kaže Zorić.
Među umetničkim predmeta koji su pripadali Tesli su akvareli, karikature, jedan portret i crteži koje je Tesli slala Mej Klajn, Amerikanka koja je Tesli pisala pisma 40 godina. Ipak, nema pisma koja je Tesla pisao Mej.
Čuvaju se i Tesline posmrtne maske, posmrtni otisak Tesline desne ruke i urna sa Teslinim posmrtnim pepelom.
Muzej Nikole Tesle
U Muzeju se čuvaju četiri odlivka Tesline posmrtne maske. Tesla je umro u Njujorku 7. januara 1943. godine, a posmrtni ostaci čuvani su na njujorškom groblju Ferntklif, a potom su u martu iste godine kremirani. Urna sa Teslinim posmrtnim pepelom preneta je u Beograd 1957. godine. Danas su Teslini posmrtni ostaci pohranjeni u urni u obliku sfere.
