Biografski film 'Dražen' broj jedan na Netflixu u celom regionu

Košarkaški Mozzart Dražen Petrović neverovatna je sportska i životna priča. Sportska jer i danas ima mnogo onih koji misle da Evropa još nije videla boljeg košarkaša, a životna jer je tragična sudbina okončala njegovu karijeru s 28 godina, kad u normalnom razvoju događaja tek predstoje najveći uspesi. 

Petrovićev životni put idealna je osnova za film, od izvanredne košarkaške karijere, igračkog dosega ispred i iznad vremena, te tragičnog kraja, skoro kao neki košarkaški James Dean. Zapravo je neverovatno da u ovih trideset godina od njegove smrti dosad i nije uopšte bilo filmskih pokušaja da se ova neverovatna priča donese na veliko platno. Ako ne računamo "Once Brothers", dirljiv dokumentarni film iz 2010. godine, koji prati kompleksan odnos između dva košarkaška velikana iz bivše Jugoslavije – Petrovića i Vlade Divca.

Dražen Petrović, foto: Memorijalni centar Dražen Petrović, Zagreb

Taj film se fokusira na njihovu blisku prijateljsku i profesionalnu povezanost tokom godina igranja zajedno za reprezentaciju Jugoslavije (1986–1990), ali i na razdor koji je nastao zbog ratova u bivšoj Jugoslaviji. 

Jedan od ključnih trenutaka filma je Divčevo kajanje što nikada nije uspeo da pomiri razlike s Draženom, zbog tragične pogibije košarkaškog genija iz Šibenika u saobraćajnoj nesreći 1993. godine.

Kao i "Once Brothers" i "Dražen" nije samo film o košarci; već i duboka analiza životne sudbine, emotivnih aspekata, porodičnih, prijateljskih i ljubavnih odnosa ikone košarke.

Reditelji su uspeli da prikažu Petrovića kao osobu, a ne samo sportistu, što filmu daje dodatnu dubinu. Glumačku ekipu predvode Domagoj Nižić (Dražen od 18. godine) i Tonko Stošić (Dražen u dečačkim danima), te Zrinka Cvitešić kao Draženova majka Biserka. Glumica je za tu ulogu dobila i nagradu Zlatni studio za najbolju glumicu. Srpski glumac Dragan Mićanović tumači ulogu oca Josipa, a Pavel Matuško brata Aleksandra Petrovića. 

 

Režiju su potpisali Danilo Šerbedžija i Ljubo Zdjelarević, dok je scenarista Ivan Turković Krnjak. Film je premijerno prikazan na Draženov 60. rođendan, 22. oktobra prošle godine, u bioskopu Cinestar u Šibeniku, a od 31. oktobra je ušao u bioskopsku distribuciju širom Adria regiona. Takođe, od 5. februara 2025. godine, film je dostupan i na Netflixu, gde je broj jedan po gledanosti u Hrvatskoj, Srbiji i Sloveniji. 

Košarka kao matematika, i nežni zvuci gitare

Draženov put prema vrhu nije bio lak. Film u tom smislu pruža duboko razumevanje njegovog karaktera, upornosti i urođenog sportskog duha koji mu je i pomogao da se izbori s preprekama. Naime, zbog povrede prilikom rođenja, roditelji su smatrali da fizički nije sposoban da parira svom starijem bratu Aleksandru u košarci. A Dražen je sve radio samo da bi mogao da trenira košarku. Pa i skrivao da umesto na časovima gitare vreme provodi u sportskoj sali svoje škole. Počeo je s 13 godina u mlađim selekcijama u lokalnom košarkaškom klubu Šibenka. S 15 godina je ušao u prvi tim, odmah pošto je Šibenka izborila mesto u prvoj ligi.

Ilustracija: Depositphotos

Ključno u portretisanju karaktera je to što ni kada su se ređali uspesi, Draženova disciplina i posvećenost nisu jenjavali. Posvećenost košarci je u Draženovom slučaju bila dovedena do stepena nauke. Pobedama se približavao imajući brojeve i matematičke formulacije u glavi. Film u nekoliko navrata prikazuje kako i nakon utakmice odlazi da još malo trenira, čak i ako ga čeka devojka u koju je iskreno zaljubljen.

Kada smo kod toga, osim košarke i primarne porodice, veza sa sugrađankom Renatom Čajić prikazana je kao još jedan suštinski i iskren odnos, odnosno kao njegova najveća ljubav. Dugogodišnja veza prekinuta je nakon što su počeli ratovi na tlu bivše Jugoslavije, a Čajić (u filmu njen lik tumači Romina Tonković) shvatila da ga ne može pratiti u dalekom svetu. U realnom životu, Nižić, hrvatski glumac, otkrio je da se s Draženovom najvećom ljubavi ipak sreo i da mu je pomogla da izgradi lik slavnog košarkaša. Stošić, kao košarkaš u dečačkoj dobi, inače takođe njegov sugrađanin, za potrebe debitantske uloge u filmu morao je da nosi periku, smeđa sočiva i nauči da svira gitaru. 

Strast prema košarci iznad svega

Prateći korake svog brata, Dražen prelazi u Cibonu, gde se i oblikovao u pravu zvezdu jugoslovenske košarke. Bio je i ključni igrač jugoslovenske reprezentacije koja je osvojila zlatnu medalju na Olimpijadi u Barseloni, iako taj momenat u filmu nije posebno naglašen. Petrovićev transfer u Real Madrid bio je veliki korak u njegovoj karijeri, a prelazak u špansku ligu označio je njegov ulazak u međunarodni košarkaški svet. Najveći trenutak u njegovoj karijeri ipak je bio prelazak u NBA ligu, gde je igrao za Portland Trail Blazers i New Jersey Nets, postavši prvi Jugosloven koji je stekao status međunarodne NBA zvezde.

Foto: Memorijalni centar Dražen Petrović, Zagreb

I kada opisuje sve te promene i napredak, film se više usredsređuje na njegovu unutrašnju borbu, lične odnose i, povrh svega, njegovu strast prema košarci. Film nas vodi i kroz trenutke bezbrižnog života u trenucima kada je košarka u Jugoslaviji bila najjača. Pored Petrovića, najjače klubove u zemlji, a i zajedničku državu predstavljali su Žarko Paspalj, Predrag Danilović, Sale Đorđević, Ivo Nakić, Miroslav Pecarski, Zoran Čutura, Dino Rađa, Toni Kukoč, Arijan Komazec i mnoga druga velika imena. A onda više nije. Taj momenat kao i briga zbog raspada države i porodice i najemotivniji su u filmu, ali daleko od bilo kakve patetike. Toga je lišen i narativ oko kobnog dana pogibije.

Vreme leti, kapetane...

Naime, u leto 1993, nakon najbolje NBA sezone, Petrović je putovao u Poljsku s hrvatskom reprezentacijom, koja je igrala kvalifikacije za Evropsko prvenstvo. Razmišljao je o napuštanju NBA lige, nezadovoljan tenzijom u Netsima i nedostatkom priznanja. Odlučio je da se ne vrati u Hrvatsku sa saigračima, već je putovao privatnim vozilom put Minhena s tadašnjom devojkom, nemačkom manekenkom mađarskog porekla, Klarom Shalantzi i turskom košarkašicom Hilal Edebal. Na auto-putu kod gradića Denkendorfa u Nemačkoj se dogodila tragedija koja je obeležila košarku.

Klara je vozila golf, a usled slabe vidljivosti (kažu i velike brzine) nije videla šleper koji se preprečio na putu, te se zabila u njega. Petrović je poginuo na mestu nesreće tog 7. juna, dok su ostali putnici zadobili teške povrede.

Iako je preminuo mlad, Draženov uticaj na svetsku košarku i dalje traje; Ilustracija: Depositphotos

Nakon smrti, njegov grob postao je svetilište, a Cibonina dvorana je promenila ime u Dvorana Dražena Petrovića. Takođe, podignuta je statua u Lozani, a 2002. godine je postao član Košarkaške kuće slavnih. Njemu u čast, 1994. je uveden Trofej Dražena Petrovića, a 2006. otvoren je Memorijalni centar i muzej posvećen Petroviću u Zagrebu.

Postao je mesto hodočašća za sve one koji žele da se podsete na njegovu neverovatnu karijeru i trajnu inspiraciju koju predstavlja u svetu sporta. 

Centar je nastao kao rezultat inicijative Draženove porodice, u saradnji s Gradom Zagrebom. Tematske galerije i izložbe sadrže svedočanstva, isečke iz novina, multimedijalni sadržaj i detalje o Petrovićevoj karijeri, u svim fazama. 

U decembru 2006. godine, u Zagrebu je otkriven i spomenik Petroviću visok četiri metra i izrađen od četiri tone bronze. Spomenik je rad akademskog vajara Kuzme Kovačića, koji je tim povodom izjavio da je želeo da ga predstavi kao antičku figuru koja naglašava radost igre. I strast prema igri i radost koju ona donosi zaista su jedna od najvećih poruka biografskog filma.

Legenda koja je otvorila put evropskoj košarci u NBA; Foto: Memorijalni centar Dražen Petrović, Zagreb

"Dražen će u našim životima širom Balkana živeti večno... Zauvek", samo je jedan od utisaka u Memorijalnom centru posvećenom prerano preminuloj legendi.

Iako je kritika mlaka, čak i negativna po pitanju umetničkih dostignuća filma, činjenica je da je film uspeo da dočara lični, regionalni i univerzalni značaj košarkaškog sna. A Petrović je i rekorder i kapetan te priče. O prejakim emocijama i najdramatičnijim događajima nekada je lakše pričati faktografski. O prevelikim dramama najglasnije govore velike ćutnje. Bez patetike. Možda je u tome i najveća veličina ove biografske priče.   

Vreme sigurno leti, ali uspomena i legat ostaju.

Trenutno nema komentara za vest. Ostavite prvi komentar...

Ostavi komentar